Trong lĩnh vực thiết kế chiếu sáng, việc hiểu biết và ứng dụng hệ số phân bố bề mặt (Ds) đóng một vai trò thiết yếu. Hệ số này còn được gọi là hàm truyền thường ký hiệu Ds-ij là một trong những thông số cần thiết cho việc xác định hệ số sử dụng (UF) của một dự án chiếu sáng nó không chỉ giúp cải thiện hiệu quả sử dụng ánh sáng trong không gian mà còn đảm bảo tiết kiệm năng lượng và tạo môi trường làm việc thoải mái. Vậy, hệ số phân bố bề mặt là gì và tại sao nó lại quan trọng?
Ds, được định nghĩa là tỷ lệ phần trăm của quang thông phát ra từ nguồn sáng phản xạ đến một bề mặt đối diện trong một không gian.Trong thiết kế chiếu sáng, việc tính toán chính xác Ds giúp đảm bảo rằng ánh sáng phản xạ được phân bổ đều và hiệu quả trên diện tích phòng, từ đó giảm thiểu sự lãng phí năng lượng và tăng cường độ chiếu sáng cần thiết cho các hoạt động trong phòng.
Để hiểu rõ hơn về cách thức tính toán Ds, chúng ta có thể xét đến mô hình truyền quang thông giữa hai bề mặt song song thông qua bội số nhân vùng (ZM). Thuật ngữ này liên quan đến việc xác định tỷ lệ quang thông từ nguồn ánh sáng phản xạ đạt đến một vùng cụ thể trong một không gian, dựa trên vị trí của nguồn sáng đối với bề mặt nhận sáng.
Việc tính toán bội số vùng bao gồm việc xác định mức độ ảnh hưởng của vị trí nguồn sáng phản xạ đến khả năng chiếu sáng tại một điểm nhất định. Điều này được thực hiện bằng cách chia không gian thành nhiều vùng khác nhau dựa trên góc θ, mỗi vùng tương ứng với một góc nhất định từ nguồn sáng, và sau đó tính toán tỷ lệ quang thông đạt đến mỗi vùng này.
Ví dụ, một nguồn sáng phản xạ nằm gần tường nhà sẽ có một bội số vùng khác so với một nguồn sáng ở trung tâm trần, vì phần quang thông mà nó phát ra bị giới hạn bởi các bức tường hoặc các bề mặt khác trong không gian đó, đây là đều quan trọng đối với một nguồn sáng.
Chỉ số RI (Room Index), hay chỉ số phòng, là một yếu tố quan trọng trong việc tính toán ZM trong thiết kế chiếu sáng. RI cung cấp một thước đo về tỷ lệ giữa diện tích sàn và chu vi của phòng, điều này ảnh hưởng đến cách ánh sáng phản xạ phân bố trong không gian đó.
RI cao chỉ ra rằng ánh sáng phản xạ có nhiều không gian hơn để phân tán trước khi chạm vào các bức tường, điều này giúp giảm bớt sự mất mát ánh sáng do hấp thụ bởi các bức tường và do đó, cải thiện hiệu quả chiếu sáng tổng thể. Ngược lại, một RI thấp cho thấy không gian hẹp hơn, làm tăng khả năng ánh sáng bị tường hấp thụ nhanh chóng, từ đó giảm hiệu quả chiếu sáng.
Công thức tính toán hệ số ZM:
Ngoài ZM ra để xác định Ds chúng ta còn một biến số nữa đó là hệ số phân số khu vực (ZF) đây là phần trăm của tổng quang thông từ một nguồn sáng được phát ra trong một vùng góc nhất định.
Tùy thuộc vào từng nhà cung cấp đèn mà các góc phân bố quang thông khác nhau tuy nhiên cách thức tính toán có thể tham khảo trong bảng sau:
Để xác định được hệ số Ds chúng ta có thể áp dụng các phương pháp tính ở trên tuy nhiên chúng tôi đã xây dựng một công cụ tính toán bằng bảng tính hãy truy cập vào đường link bên dưới hoặc có thể tra bảng hệ số Ds dựa trên chỉ số phòng RI.
Truy cập công cụ TẠI ĐÂY